کابالا، مکاشفه کلام، علمی متداول در ميان يهوديان جهت استخراج معانی و اسرار موجود در متون مقدس که به منظور پيش گويی به کار می رود. شكلي از عرفان يهودي كه متضمن بهره گيري از جنبه هاي اسرار آميز متون ديني خاص جهت تصميم گيري در امور زندگي روزمره و تصميمات مهم زندگي مي باشد.
عمل خدا در دعوت از انسانها در اينكه وارد رابطه اي نجات بخش با او شوند يا خدمتي براي او انجام دهند.،دعوت، دعوت خدا، دعوت برای نجات
كالوينيسم، نام مكتبي الهياتي كه عالم الهي دوره اصلاحات كليسا جان كالوين (1509-1564) بنيانگزار آن است. در اين مكتب بر روي اقتدار مطلق الهي، حكمت مطلق خدا و از پيش برگزيدگي گروهي خاص از انسانها براي نجات جاوداني تاكيد شده است و مفهوم عهد در آن نقشي محوري دارد.
اخلاص، پاکی گفتار
الف) كتب رسمي، مجموعه 66 كتاب عهد عتيق و عهد جديد كه از سوي كليسا به عنوان كتب مقدس رسمي و الهام شده از سوي خدا پذيرفته شده اند.
ب) قانون، قانون شرع، مجموعه کتب مقدس رسمي كه مورد تأييد كليسا هستند. مجموعه اي از احكام ديني مصوبه از سوي مراجع كاتوليك كه در حيات ديني ايمانداران لازم الاجرا است.
ساعات قانونی، ساعات کار کليسا
رسالات ارشادی، نامه هايی که اسقفان ارتدکس برای تقويت ايمان و جلوگيری از بدعت به يکديگر می نويسند.
زندگی روحانی، نوعی روش زندگی که در گذشته به عنوان حد واسط زندگی رهبانی و کليسايی محسوب می شد.
تقديس، اعلام تقدس يک فرد از سوی پاپ
پدران كپدوكيايي، گروهي از عالمان الهي در قرن چهارم كه در برابر آريانيسم به دفاع از الوهيت مسيح برخاستند و آثار آنان نقش مهمي در تبيين بيشتر آموزه تثليث ايفا نمود.
کاردينال، فردی که از سوی پاپ به سرپرستی امور دينی يک ناحيه منصوب می شود و عالي ترين منصب روحاني پس از پاپ محسوب مي گردد. انتخاب پاپ از ميان كاردينالها صورت مي گيرد.
اصول شناسي اخلاقي، شاخه اي از اخلاقيات مسيحي كه به تدوين اصولي جهان شمول براي در پيش گرفتن رفتاري اخلاقي در موقعيتهاي گوناگون مي پردازد.
توضيح المسائل، آموزش از طريق پرسش و پاسخ
رساله اصول دينی، رساله يا جزوه اي كه در قالب سوال و جواب و به شکل ساده اصول بنيادين ايمان مسيحي را به كودكان يا نو ايمانان تعليم مي دهد.
رساله نويس
کليسای جامع
جهاني، عام، کاتوليک
تجرد، امتناع از ازدواج
سرود، تسبيح، مناجات
کليسای کوچک
کشيش مخصوص، کشيشی که در مكانهاي خاصي خارج از كليسا (مانند ارتش، بيمارستان و ...) مشغول خدمت است.
شعبه، بخشی از يک کليسای جامع يا وابسته به آن
صدقه، نيکوکاری، احسان
عصمت، پاکدامنی
تدهين
مسيح
مسيحی
مسيحيت
کريسمس، سالروز ميلاد مسيح
مسيح محوري، نگرشي الهياتي كه شخصيت و عمل مسيح را بنيان همه آموزه هاي الهياتي ديگر قرار مي دهد.
مراجعه شود به: CHRISTOCENTRIC
کليسا، جماعت ايمانداران
روحاني، شخصي كه از سوي كليسا براي تعليم و موعظه كلام خدا و انجام آيينها انتخاب و تاييد مي شود.
مشاركت، عشاي رباني
تاييد، آييني كه در برخي كليساها انجام مي شود و به واسطه آن عضويت كودكان در كليسا تاييد مي شود و معمولاً در 12 سالگي انجام مي شود.
جماعت محوري، جماعت گرايي، يكي از شيوه هاي اداره كليسا كه در آن حداكثر امكان براي مشاركت مستقيم همه اعضاي كليسا فراهم مي شود.
هم جوهري، ديدگاهي كه معتقد است در و همراه نان و شراب آيين عشاي رباني خون و بدن عيسي مسيح حضور دارد. كليساي لوتري پيرو اين ديدگاه هستند.
کليساهای لوتری
اخلاق زمينه مند، اخلاق محيطي، ديدگاهي كه رفتارهاي انساني را در چارچوب و زمينه فرهنگي كه فرد در آن زندگي مي كند مورد بررسي قرار مي دهد و در كاربرد ارزشهاي اخلاقي، با توجه به شرايط محيطي حاضر انسانها تسامح و انعطاف بيشتري را در نظر مي گيرد.
زمينه مند سازي، نگرشي كه معتقد است پيام و حقيقت كتاب مقدس را كه در زمانهاي گذشته به انسانها داده شده بايد با استفاده از زبان و مفاهيم جديد براي انسانهاي معاصر قابل درك ساخت و بر اين باور است كه پيام كتاب مقدس بايد با توجه به مفاهيم و قالبهاي فرهنگي هر مكان و دوره اي مطرح شود.
ايمان آوردن، تغيير مذهب، توبه
برهان كيهان شناختي، برهاني كه با تأكيد بر نظم حاكم بر جهان و فرايندهاي آن سعي مي كند وجود خدا را اثبات كند.
كيهان شناسي، بخشي از فلسفه كه منشاء و خاستگاه جهان هستي و ساختار آنرا مورد بحث و بررسي قرار مي دهد.
شوراي ترنت، شورايي كه بين ساليان 1545- 1563 در شهر ترنت تشكيل شد. اين شورا واكنش كليساي كاتوليك در برابر جنبش اصلاح ديني بود و در آن دگر باره آموزه هاي اصلي كليساي كاتوليك رومي مورد تاكيد قرار گرفت.
عهد، ميثاق، پيمان، در معناي كتاب مقدسي اشاره به عمل خدا دارد كه در آن رابطه اي آزادانه و در عين حال مبتني بر برخي تعهدات را بين خود و انسان به وجود مي آورد و هر دو طرف عهد را ملزم به انجام اين تعهدات مي سازد.
الهيات عهدي، نگرشي الهياتي كه خصوصاً در بين پيروان كالوينيسم رواج دارد و در آن همه مفاهيم و آموزه هاي الهياتي بر اساس مفهوم عهد خدا با انسان به شكلي نظام مند توصيف و تبيين مي شوند. بر اساس اين ديدگاه خدا در دوره هاي مختلف عهدهاي مختلفي با انسان مي بندد و در هر دوره بر اساس اين عهدها رابطه خود را با انسان به شكلي متفاوت تعريف مي كند.
آفرينش از عدم، آموزه اي الهياتي كه بر اساس آن خدا جهان را از نيستي و عدم پديد آورد. اين ديدگاه در تقابل با اين نگرش برخي فلاسفه يوناني قرار مي گيرد كه خدا جهان را از ماده اي ازلي آفريد و نقش او سامان بخشيدن به هستي و اين ماده اوليه بود.
آفرينش، خلقت، عمل خدا در آفريدن جهان از نيستي توسط كلامش.
1. در انسان شناسي مسيحي اشاره به ديدگاهي دارد كه بر اساس آن خدا آفريننده مستقيم هر روان انساني است. اين ديدگاه در تقابل با ديدگاه وراثت قرار مي گيرد كه معتقد است هر انساني روان خود را از والدينش مي گيرد.
2. نظريه اي كه معتقد است خدا در طي 6 روز 24 ساعته جهان را آفريد.