|
ترجمه قدیمی گویا
|
ترجمه قديمي(كتاب امثال سليمان)
چون با حاكم به غذا خوردن نشيني، در آنچه پيش روي تو است تأمّل نما.
2 و اگر مرد اكول هستي، كارد بر گلوي خود بگذار.
3 به خوراكهاي لطيف او حريص مباش، زيرا كه غذاي فريبنده است.
4 براي دولتمند شدن خود را زحمت مرسان و از عقل خود باز ايست.
5 آيا چشمان خود را بر آن خواهي دوخت كه نيست مي‌باشد؟ زيرا كه دولت البته براي خود بالها مي‌سازد، و مثل عقاب در آسمان مي‌پرد.
6 نان مرد تنگ‌نظر را مخور، و به جهت خوراكهاي لطيف او حريص مباش.
7 زيرا چنانكه در دل خود فكر مي‌كند خود او همچنان است. تو را مي‌گويد: بخور و بنوش، اما دلش با تو نيست.
8 لقمه‌اي را كه خورده‌اي قي خواهي كرد، و سخنان شيرين خود را بر باد خواهي داد.
9 به گوش احمق سخن مگو، زيرا حكمت كلامت را خوار خواهد شمرد.
10 حدّ قديم را منتقل مساز، و به مزرعه يتيمان داخل مشو،
11 زيرا كه ولّي ايشان زورآور است، و با تو در دعوي ايشان مقاومت خواهد كرد.
12 دل خود را به ادب مايل گردان، و گوش خود را به كلام معرفت.
13 از طفل خود تأديب را باز مدار كه اگر او را با چوب بزني نخواهد مرد؛
14 پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاويه نجات خواهي داد.
15 اي پسر من اگر دل تو حكيم باشد، دل من(بلي دل) من شادمان خواهد شد؛
16 و گُرده‌هايم وجد خواهد نمود، هنگامي كه لبهاي تو به راستي متكلّم شود.
17 دل تو به جهت گناهكاران غيور نباشد، اما به جهت ترس خداوند تمامي روز غيور باش،
18 زيرا كه البته آخرت هست، و اميد تو منقطع نخواهد شد.
19 پس تو اي پسرم بشنو و حكيم باش، و دل خود را در طريق مستقيم گردان.
20 از زمره ميگساران مباش، و از آناني كه بدنهاي خود را تلف مي‌كنند.
21 زيرا كه ميگسار و مُسرِف، فقير مي‌شود و صاحب خواب به خرقه‌ها ملبّس خواهد شد.
22 پدر خويش را كه تو را توليد نمود گوش گير، و مادر خود را چون پير شود خوار مشمار.
23 راستي را بخر و آن را مفروش، و حكمت و ادب و فهم را.
24 پدر فرزند عادل به غايت شادمان مي‌شود، و والد پسر حكيم از او مسرور خواهد گشت.
25 پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، و والده تو مسرور خواهد گرديد.
26 اي پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههاي من شاد باشد؛
27 چونكه زن زانيه حفره‌اي عميق است، و زن بيگانه چاه تنگ.
28 او نيز مثل راهزن در كمين مي‌باشد، و خيانتكاران را در ميان مردم مي‌افزايد.
29 واي از آنِ كيست و شقاوت از آن كه، و نزاعها از آن كدام، و زاري از آنِ كيست و جراحت‌هاي بي‌سبب از آنِ كه، و سرخي چشمان از آنِ كدام؟
30 آناني را است كه شرب مدام مي‌نمايند، وبراي چشيدن شراب ممزوج داخل مي‌شوند.
31 به شراب نگاه مكن وقتي كه سرخ‌فام است، حيني كه حبابهاي خود را در جام ظاهر مي‌سازد، و به ملايمت فرو مي‌رود؛
32 اما در آخر مثل مار خواهد گزيد، و مانند افعي نيش خواهد زد.
33 چشمان تو چيزهاي غريب را خواهد ديد، و دل تو به چيزهاي كج تنطّق خواهد نمود،
34 و مثل كسي كه در ميان دريا مي‌خوابد خواهي شد، يا مانند كسي كه بر سر دكل كشتي مي‌خسبد؛
35 و خواهي گفت: مرا زدند ليكن درد را احساس نكردم، مرا زجر نمودند ليكن نفهميدم. پس كي بيدار خواهم شد؟ همچنين معاودت مي‌كنم و بار ديگر آن را مي‌طلبم.
ترجمه تفسيري
وقتي با حاكم سر سفره مي‌نشيني، بخاطر بسپار با چه كسي روبرو هستي. 2 اگر آدم پرخوري هستي، كارد بر گلويت بگذار 3 و شيفته غذاهاي لذيذ او نشو، زيرا ممكن است فريبي در كار باشد.
4 عاقل باش و براي به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نكن، 5 زيرا ثروت ناپايدار است و مانند عقاب مي‌پرد و ناپديد مي‌شود.
6 از سفره آدم خسيس غذا نخور و براي غذاهاي لذيذ او حريص نباش، 7 چون او حساب هر چه را كه بخوري در فكرش نگه مي‌دارد. او تعارف مي‌كندومي‌گويد: «بخور و بنوش»، اما اين را از ته دل نمي‌گويد. 8 لقمه‌اي را كه خورده‌اي استفراغ خواهي كرد و تشكرات تو بر باد خواهد رفت.
9 آدم احمق را نصيحت نكن، چون او سخنان حكيمانه تو را خوار خواهد شمرد.
10 سرحد ملك خود را كه از قديم تعيين شده، تغيير نده و زمين يتيمان را غصب نكن، 11 زيرا «حامي» ايشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسيد.
12 وقتي ديگران تو را تأديب مي‌كنند، با تمام دل آن را بپذير و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.
13و14 از تأديب كردن فرزند خويش كوتاهي نكن. چوب تنبيه او را نخواهد كشت، بلكه جان او را از هلاكت نجات خواهد داد.
15 پسرم، اگر حكمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد 16 و هنگامي كه دهانت به راستي سخن بگويد، وجود من به وجد خواهد آمد.
17 به بدكاران حسادت نورز، بلكه اشتياق تو اطاعت از خداوند باشد؛ 18 زيرا در اينصورت آينده خوبي خواهي داشت و اميد تو بر باد نخواهد رفت.
19 اي پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار 20 و با آدمهاي ميگسار و شكم‌پرست معاشرت نكن، 21 زيرا كساني كه كارشان فقط خوردن و خوابيدن است، فقير و محتاج خواهند شد.
22 نصيحت پدرت را كه تو را به وجود آورده گوش بگير و مادر پيرت را خوار مشمار. 23 در پي حقيقت باش و حكمت و ادب و فهم را كسب كن و به هيچ قيمت آنها را از دست نده. 24و25 فرزندي درستكار و دانا باش تا مايه شادي و خشنودي پدر و مادرت شوي.
26 اي پسرم، به من گوش بده و از زندگي من سرمشق بگير. 27 بدان كه زن بدكاره دام خطرناكي است. 28 او مانند راهزن در كمين قربانيان خود مي‌نشيند و باعث مي‌شود مردان زيادي خيانتكار شوند.
29 مصيبت و بدبختي گريبانگير چه كسي مي‌شود؟آن كيست كه دايم نزاع به پا مي‌كند و مي‌نالد، بي‌جهت زخمي مي‌شود و چشمانش تـار مي‌گـردد؟ 30 كسي كه دايم شراب مي‌خورد و بدنبال ميگساري مي‌رود. 31 پس فريفته شراب قرمز نشو كه در پياله به تو چشمك مي‌زند و سپس به نرمي از گلويت پايين مي‌رود؛ 32 زيرا در پايان، مثل مار سمي تو را نيش خواهد زد و چون افعي تو را خواهد گزيد. 33 چشمانت چيزهاي عجيب و غريب خواهند ديد و گرفتار وهم و خيال خواهي شد. 34 مانند كسي خواهي بود كه بر سر دكل كشتي كه دستخوش امواج درياست خوابيده باشد. 35 خواهي گفت: «مرا زدند ولي دردي احساس نمي‌كنم. كي به هوش مي‌آيم تا پياله‌اي ديگر بنوشم؟»
راهنما
باب23 . براي‌دولتمند شدن، خود را زحمت‌مرسان. پدر و مادر خود را گوش‌فراگير؛ كاري‌كن‌كه‌والدينت‌در پيري‌از تو شادمان‌باشند. واي‌از آنِ كيست؟ آناني‌را كه‌دايماً شراب‌مي‌نوشند. در آخر، مثل‌مار خواهد گزيد و مانند افعي‌نيش‌خواهد زد.
